Tự ghi tâm tại gia

Bạn bè của tôi đa số là người biểu diễn hay sáng tác nhạc. Họ thường hỏi tôi nên mua nhũng dụng cụ gì. Thông thường tôi đề nghị họ chỉ cần mua một cái microphone rẻ tiền SM57, một cái máy cassette có 4 track, một cái máy ghi âm có nhiều track, và một cái máy mixer Mackie lọai rẻ tiền…Rẻ tiền phải không! Đừng bao giờ mua máy ghi âm di tính (computer-based recorder), hay DAW (Digital Audio Workstation). Thật ra đây là một giao dịch buôn bán không có lợi ích gì đối với tôi, với tư cách là một nhà buôn đại diện cho các hãng sản xuất dụng cụ ghi âm nhà nghề nổi tiếng như: Manley, Cransong, API, vân vân …

Tôi đã chứng kiến không ít nhiều vụ phòng thâu tại gia đã làm tiêu tùng sự nghiệp của nhiều người. Nếu một người sáng tác, kiêm biểu diễn bố trí một phòng thâu làm cảnh trong nhà, mà vẫn có thể tiếp tục được sự nghiệp của mình thì điều đó là một ngọai lệ, chứ không phải là luật lệ. Tôi thường thấy nhiều nghệ sĩ đã rơi vào tình trạng này, ngay cả chính bản thân mình. Tôi nhớ lại khi tôi khởi sự dàn dựng một phòng ghi âm đầu tiên của tôi tại nhà vào cuối thập niên 90, cũng là lúc sự nghiệp sáng tác và biểu diễn của tôi kết thúc. Cũng may là tôi đã đổi nghề và chọn làm nhà chế tác và kỹ sư, một sự nghiệp rất thích hợp với tôi, khá hơn làm người biểu diễn. Tuy nhiên mọi việc kết thúc không được xuông xẻ chút nào. Từ khi có phòng ghi âm ở nhà rồi thì tôi không hòan tất sáng tác xong bản nhạc nào cả.

Một lần nữa: Gỉa thử có hai người sáng tác kiêm biểu diễn, cả hai đều rất tài ba, và làm việc rất siêng năng. Một người thì chỉ xử dụng một dàn máy cassette 4 tracks, người kia thì có cả một hệ thống ghi âm DAW. Qua một năm thử hỏi họ đã làm được gì với hệ thống ghi âm mà họ đã chọn? Tôi không hề nói cuộc đời của anh chàng với hệ thống thâu âm DAW sẽ trở thành tồi tệ, nhưng sự thật phũ phàng là thời gian anh ta vật lộn với dàn máy thâu âm đã chiếm hết thời gian viết nhạc và biểu diễn của anh ta. Hai lý do lớn nhất mà sự nghiệp sang tác của anh chàng này bi tiêu đời là:

Một là thời gian và tiền bạc đã đổ hết vào phòng thu. Do đó thay vì xử dụng số tiền này để chi phí cho các tour trình diễn, trả tiền quảng cáo, mua dụng cụ biểu diễn live, hay tu sửa chiếc xe hàng để chạy show; thì số tiền này lại bi quẳng hết vào plug-ins. Hơn nữa thay vì dùng thời gian để viết nhạc, tập dợt với ban nhạc, đi trình diễn, chạy shows, thì họ cứ ngồi ỳ ở nhà, ôm lấy dàn máy MOTU, DIGI 002 hay Logic Audio gì đó, cố gắng để tìm hiểu làm sao cho các hệ thống này tiếp cận và giao liên với nhau; rồi thì từ tuần này sang tuần nọ họ ngồi trong phòng thu cũng chỉ để chỉnh lý tiếng trống tambourine!

Hai là, đám người có phòng thâu tại gia như vậy thường ngồi ỳ trong nhà chơi với dàn máy thay vì đối diện với thế giới thật sự bên ngoài, thử thời vận bằng cách chơi nhạc hay trình diễn với nhiều người khác nhau, may ra họ có nhiều cơ hội hơn. Trong nghề ca hát này, cơ hội thường có mặt qua việc gặp gỡ, giao tiếp với người trong nghề nhiều hơn là qua một kiệt tác từ một phòng thâu tại gia. Điều này bao gồm cả gặp mặt các nhà chế tác, hay kỹ sư chỉ đang ngồi tán dóc hay đang suy nghĩ tới đề án mới, mà một trong nhũng đề án đó có thể thích hợp với bạn.

Một trong những điều tôi thường cố khuyên mọi người nên làm là mời người này, người nọ đến phòng thu để thử vì hiệu quả có thể không lường trước được. Đừng chỉ nhốt chính mình trong phòng ghi âm. Giao thiệp trong nghề tốt rất quan trọng Ngoài việc đem lại ý kiến và cái nhìn mới mẻ trong công tác, họ cũng dạy cho bạn biết thêm nhiều kiến thức qúy báu, ví dụ như chỉ cho bạn những mách khóe nhà nghề mà họ đã học từ những kỹ sư khác. Nhiều dịp tôi đã kinh ngạc khi nhìn thấy sự góp mặt của một người nhạc sĩ, dù chỉ là khách tình cờ đến thăm phòng thu, đã biến chuyển một bản nhạc hay không thể ngờ được.

Tuy việc gì cũng có ngọai lệ, nhưng nói cho cùng cũng chỉ là ngọai lệ. Nếu bạn thuộc lọai người chỉ thích đam mê làm việc trong phòng thu và không có tham vọng trở thành một nghệ sĩ biều diễn thì bạn không cần đếm xỉa đến những quy luật này. Nhưng nếu thử nhìn từ một góc cạnh khác, bạn có dám đánh cá với tôi xem giữa hai người nghệ sĩ này, ai sẽ là người thành công trong sự nghiệp: một người mất hết cả năm trời để dàn dựng một phòng thu; người kia thì chỉ bò ra hai tuần lễ ghi âm cùng với môt nhà chế tác giỏi trong một phòng thu trung bình, và 50 tuần lễ còn lại trong năm thì đi trình diễn khắp nơi để quảng bá dĩa hát mới. Bạn sẽ chọn đánh cá bên nào thắng nào?

Rõ ràng phần lớn chúng ta thích được thu âm. Nếu không thì chúng ta làm gì bỏ nhiều thì giờ và công sức lên mạng để đọc, trao đổi, tìm tòi và học hỏi về kỹ thuật thu âm. Mày mò thu âm tại nhà cũng có cái thú vui riêng, thậm chí đối với hàng tá người đã trở thành một lạc thú đam mê, và chẳng bao lâu họ quên lãng cái mục tiêu trở thành nghệ sĩ. Cũng vì lý do này nhiều bài hát hay đã không bao giờ được sáng tác.